What are the Breehah?

Breehah

Description: A breehah is a marsupial being native to the planet Silonar in the Pok system. It looks like a centaur-shaped dog standing at about 1.3 meters tall on all fours and has two elbow joints per arm. Its head is egg shaped with one compound eye, two trumpet-like ears and two fuzzy antennae. Below the eye is a slit-like mouth flanked on either side by a row of breathing slits. The mouth is used exclusively for eating or speaking. The antennae sense odors and indicate a few emotional states. Normally the antennae will droop slightly forward. When angry they stand straight up. When happy, they will droop forward and be turned outward. Confusion is shown by crossed antanae and sadness by forward drooping turned inward. Fear is shown by backwards leaning antennae.

History: The home planet of the breehah is Silonar, an earth-like planet with two moons. (see: Silonar below) Previous to first contact with Koplushians, the Silonarians lived in a fairly peaceful, planetwide iron age  tribal society. Their communities were agricultural and usually based around a mill/forge complex. They were pre-industrial and had no large domesticated animals. Wind and water powered mills ground their grain and powered some of the larger forges where convenient. There were no great conflicts among the breehah.

One day the singular event in the history of the breehah ocurred near the village of Mimipror’Peloo. A flying thing landed in the grain field of Greefr Mililo and a group of strange beings came out of its belly.  They walked upon only two legs and wore brighly colored skins. They called themselves ‘Koplushian’. The breehah rendered this into their language as ‘Kahpoohah.’`

The koplushians at this time were searching for resources because the planet on which they had recently settled was metal-poor.  They negotiated with the breehah and they agreed to share the minerals of their planet. However, when the breehah saw how the koplushians were mining, with no regard to the forests and other environs of the mined areas, they objected.

The koplushians ignored the protests until groups of breehah began attacking the miners. The koplushians responded militarily, and within a short time had come close to wiping out the breehah race.

With the miners had come missionaries of the Engrethy religion.  It was these missionaries who pettitioned the Koplushian authorities to stop the slaughter of the indiginous population. Public outcry on Koplushia caused a withdrawal of the military and the miners. Repairs were made by the koplushians to the areas affected by the strip mining operations, and koplushian medical technology was offered to help the breehah re-populate their world. The planet Silonar was placed under Protected Status for a time.

Some time later, communication between Koplushia and Silonar was reestablished, The breehah are left to use as much or as little technology from the Koplushian Alliance as they desire.

Culture: Just previous to the breehah first contact with the koplushians they were living in harmony with each other in collections of villages at the technology level of Earth’s European rennaisance. They had such advantages as efficient sewage systems and effective herbal medicine. The breehah homeworld has no draft animals, so any haulage was done with carts which they either  pushed or pulled themselves. Many regions had the benefit of canal systems to transport bulk goods, but again, the canal boats were pulled by breehah, not draft animals.

The contact and conflict with the Koplushians nearly destroyed every vestige of the traditional Breehah way of life. In many areas of the planet an image of that lifestyle still exists, but the three large spaceports established on Silonar are surrounded by urban areas where the traditional lifestyle is now impossible.

Modern breehah still live in family groups, the parents supporting the offspring until they can support themselves. Their dwellings are usually dome-shaped, permanent structures, built partially underground.  Their furnishings are sparse, consisting of floor cushions and low tables. The breehah sit on their haunches much as a dog would. They wear clothing only when necesary for their occupation or decorum. The breehah are considered citizens of the Koplushian Alliance and are free to travel to any world in Alliance space. These cosmopolitan breehah are sometimes held at arm’s length by their home-world brethren.

Beliefs/Religion: From the earliest times, the breehah had a belief system based on nature signs. There were various spirits named among the tribes which were said to be responsible for the weather, phases of the moons, eclipses, comets, etc. By the time just previous to first contact with the koplushians, many of these belifs had been moved to the background, a code of ethics having supplemented it as the more tribal societies evolved into town based communities.

(to be continued)

Music: The traditional musical instrument of the Breehah generally is the double-barrel flute called the soofee. Some percussion instruments are also used such as the drum (koomaa) and singing bow (footihor). The breehah also sing or chant impromptu melodies, both for pleasure, entertainment and ceremonially.

Language: Before contact with the Koplushians, the breehah spoke many languages. It was said they had as many languages as tribes. In the time where towns were being established, several common languages evolved. They likely began as pidgeon tongues, but each covered a large region of Silonar. Many of the smaller languages died out through disuse as tribes became less isolated and began speaking whichever language gave them the best advantage in trade or negotiations.

After the contact with Koplushians, only a handful  of the minor languages survived. Through mutual agreement, the breehah decided to teach the widest used common language among themselves. A few attempts were made (at the urgings of the Engrethist missionaries) to simplify the grammar of the language. In the end, perhaps the largest impact on the language of the breehah was the regular verb tenses and the change from a base eight  numbering system to the base ten system, and the renaming of the basic numerals.

[Article excerpt from the Rigooboik’so breehah, Encyclopedia of Breehah.]

The Eruithairkan Language

Below is some information which survived the demise of the much lamented Koplushia wiki website that mysteriously evaporated some years ago. I made this language up in a whim at the time, but thought you might like a delightful break from studying breehah.

There will not be a Tiny Cards deck for this one. If you want to know what this language in reference to, look up my short story ‘Terra Incognita,’ available in English [link] or Esperanto! [link]

The Eruithairkan language is ‘spoken’ while inhaling through the mouth and putting one’s toungue in certain places in your mouth. The skilled linguist just might be able to duplicate the sounds the Eruithairkans make, but you really neeed to be immersed with the Eruithairk to get it right. Being as that’s quite unlikely, this remains a fun exercise for anyone interested.

---

An Eruithairkan musician

I have used letters of the Latin alphabet to indicate the different positions of the tongue.  Some sounds of the Eruithairkan language are made by exhaling and these are also indicated.

The Sounds

Remember to inhale when following these, with the lips parted.

F – indicates the tongue  forward in the mouth, just touching behind the top teeth.

M – indicates the tongue pulled back from F, the front part of the tongue, but not the tip is on the pallate.

B – indicates the tongue is pulled back further than M, at this point the lower edges of the toungue may flap.  This is the desired effect.

R – indicates the F position with the right side of the mouth opened a bit. You should get a sound similar to that you hear at the Dentist office when that suction thing suddenly finds saliva. You may also use the left side if your right side gets tired.

S – close your lips make the F position, suck and then open the right side several times. You should get a sort of stuttering sound.

U – make a ‘g’ sound, but swallow the sound instead of saying it.  This should sound somewhat like an ‘uhg.’

G – exhaling, make a guh guh guh sound. In this explanation, each G indicates one ‘guh’.

O – this indicates making the F position, but exhaling.

H – This indicates a throad clearing sound, like a gutteral frickative of, (for example) hebrew.)

P – make a ‘pop’ noise with your lips. Multiple ‘P’s means that many ‘pop’s

A hyphen ‘-‘ following a letter indicates stress on that sound. Simply double the length the sound is made.

Ex. FPPPBBR-USG = Leave the area imediately!

In written form, each repeated letter indicates a stop and beginning. During non repeated letters, just slide the tongue around to each position.

The language is idiomatic in the extreme. Each phrase is unique and any pattern seems to be by chance.

You can actually do this, why you’d want to, I don’t know.  Have Fun. The Eruithairk are our closest neighbors.

 

Learn Breehah – Lesson 2

Lesson 2
haiTAHK SAHmid

A note on pronounciation. While the breehah language does have its own unique alphabet, I’ve chosen to use the Latin alphabet to make things waaay easier on any learners. Later I will show the alphabet for those who wish to learn the language to that level. (I’m confident this will happen.)

Learn Breehah – Lesson 1

Lesson 1
haiTAHK mid

Call this first lesson more of an introduction to some basics in the language. While I truly don’t expect anyone to try and master this intelectual exercise, I’m going to at least cover all the points of grammar and then introduce at least as much vocabulary as necesary. It may go beyond that–eventually. If anyone ever approached me and started speaking breehah to me, I doubt I’d understand very much myself.

A Conlang Named Breehah

Ho horf BREEhah-horg!

Let’s Speak Breehah!

What is Breehah? It’s a language that a friend and I pretty much developed in our youth and later on. From time to time I come back to it because of the conlangs that we worked on, way back when, Breehah and the aliens who used it are my favorite.

I want to do a series that teaches basic breehah on this blog.

The Koplushia Wiki is Gone :-(

A few months ago I checked in on the Wiki that held quite a lot of work about the fictional world known as the Koplushian Alliance.  I was probably tweaking something in the Breehah language because that was a pet project of mine.  A little more recently, I went to look up something and I was greeted with a big ‘NOT FOUND’ The wiki has not been back since.

While I do have much of the core materials fro the Koplushia wiki, even that material is what could be called fist draft.  My friend  and collaborator had made many additions and refinements to the material.  That’s why it was a wiki after all.  Also, my friend had contributed quite a lot to the wiki.  His work is gone.  I’m sure I’m the only one anal enough to save the work in Word documents before putting it on the wiki.

I’m pretty sure the Koplushia wiki disappeared because its server either got erased or taken out of service.  I’ve only managed to find a few other wikis using the a.wiki-site.com URL.

Farewell info on the Vritian Empire, the secrets of the Eruithairkans,  The planet of Arshkerl!  I’ll have remorse for every lost byte of data, every paragraph, picture and word.

Howard will have a New Jersey Accent in Esperanto

I was honored to be asked to voice the hero in Christopher Mihm’s lasted movie, The Giant Spider. I, of course am voicing the Esperanto version of the hero, Howard.  Since I’m born and bred here in New Jersey, I cannot help but have a New Jersey accent in my Esperanto speaking.  Hopefully it won’t be too obvious.

At this point the Esperanto translation has been completed, mulled over a bit and finalized.  My character has over 150 lines, so I got an earlier start than my samprojektanoj.  My Esperanto task-master, George Baker occasionally asks that I redo a few lines because I didn’t quite get the essence of how they should be spoken.  That is that because I need to mimic the tone of the English, I sometimes get it not quite right.

Still, this is a fun process from which I’m sure to reap benefits:  translating, English into Esperanto, B-Movie style English, can be challenging, plus the idea that our word choices cannot be too obscure else we lose the listening audience of avid Esperantists around the world.  Having spoken almost all my lines, I’ve found that reading the lines out loud after translating would be a good idea.  I’ve found a few wicked tongue twisters for which I might have chosen alternate words. I’ll have to bring that up next year, presuming Mr. Mihm continues making bi-lingual films.

The movie comes out in May and even if you don’t know Esperanto, the English version is great viewing and fun as well.

Two Books and Counting

Apparently I haven’t yet mentioned two books that I’ve written and are now available for purchase from Lulu.

The first is called Sussex Branch Tales. This book stems from my research into the Sussex Branch of the Delaware, Lackawanna and Western railroad. Reading all the newspaper articles about the railroad I got the idea that short stories about different time periods would be fun to write.  The book consists of six short stories. It is available here for purchase and makes a great Christmas gift!

The second book is a novel I wrote, The Observer, the development of which stems way back to my high school days.  I wrote it back in 1995-97, mostly on a Commodore 64 and a Macintosh SE.  I had the text available online for a time, but decided to make it available in print, chiefly because my niece wanted to read it.  My daughter now enjoys it as well.  The Observer is available here.

My third book is still in the works and is to be a history book about the station building of the Sussex Branch. The title will be Remember the Sussex Branch.  I hope to have it available early in 2013.

Tero Nekonata – A Short Story in Esperanto (part 5 – Conclusion))

Ŝiptaglibro de la Kopluŝa Kosmoŝipo Itsen: la 5an tagon de la 7a monato de la jaro 1082 de la Kopluŝa Erao. Pasis du semajnoj ekde Leŭtenanto Eru Tejrk transiĝis kaj eniĝis la alimondŝipon. Ni ankoraŭ ne ricevis kontakton de li. La kosmofaldaj kampogeneratoroj de nia ŝipo estas nun riparitaj, sed pasos du aŭ tri semajnoj antaŭ ol la mapo de hiperkosmo sufiĉe finiĝos por ke ni povos fari hipersalton. Tri el niaj ŝipanoj inkluzive Komandoro Iloŭ, Observistino Barinium, kaj Med-Teknikistino Trejd restas forlasitaj sur la planedo. Ni ne scias kiel reagus la alimondaj se ni lanĉus savmision. Unu el niaj surteriĝŝipoj detruiĝis provante reiri al la planedo. Mi esperas ke Leŭtenanto Tejrk agas saĝe.
Kapitano Karpla sidadis rigardante la ekranon kiu montris la tri alimondajn ŝipojn. Li scivolis pri kio okazos kaj deziris ke estus unu pruva ago li povus fari. Ĉiu pasiganta minuto rememorigis lin ke neniu ŝipo revenis el sektoro 42.

“Sinjoro,” diris Leŭtenanto Glin, “alvenas mesaĝo.”

“Ekranigu,” diris Karpla.

La vizaĝo de Eru Tejrk videbliĝis sur la ekrano. Li aspektis laca, sed sana. “Kapitano,” li diris, “vi devas tuj foriri. Ili volas ke vi foriru tuj!”

“Estas bone reciproke vidi vin, Leŭtenanto. Kion vi intencas? Mi ne povas simple forlasi vin tie, kaj ankoraŭ kelkaj ŝipanoj restas sur la planedo.”

Tejrk aspektis ĉagrenita. “Vi tute ne komprenas. Ili ne toleros vian ĉeeston ĉi tie. Se vi ne foriros, ili detruos vin.”

“Kaj vi?”

Liaj okuloj rapide ekmovadis tien kaj reen, kvazaŭ li kontroladis liajn gastigantojn. “Ne temas pri mi, Sinjoro. Temas pri vi. Eskapu antaŭ ol la ŝipo detruiĝos. Mi atendigis ilin ĉi tiom da tempo por ke vi povas ripari la ŝipon. Tuj iru!”

“Leŭtenanto Tejrk, mi jam diris al vi . . .”

Lia vizaĝo aspektis timema. “Ho Zoŭg! Ili celigas! Iru!” La ekrano senbildiĝis je tiu punkto, kaj eksplodo skuis la Itsen.

“Sinjoro Leslej, veturigu nin foren! Puŝmotoroj al hejmen. Tuj!”

Plua eksplodo frapis la ŝipon. “Tio estis kampogeneratoro ĉe la triborda flanko. Unu plu kaj ni devos piediri hejmen,” diris Leslej.

“Veturigu nin nun!” kriis Karpla.

Plua eksplodo frapis, kvazaŭ helpi la foriron. La lumiloj en la komandejo ekflagris. “Ni iras, damne! Lasu nin iru!” Plua eksplodo skuis la ŝipon, sed ĉi tiu iom malpli severe.

“Ĉu ili sekvas, Sinjoro Leslej?”

Li kontrolis la detektilekranon. “Ne, Kapitano. La malamikoj nun estas preter atingebleco. Ŝajne ili lasas nin iri.”

Karpla malrektiĝis en sian seĝon. Tute nesukcesa misio por li. “Leŭtenanto Glin, sendu mesaĝon al Kopluŝo. Sciigu ilin pri nia stato. La Itsen revenas hejmen.”
El la taglibro de Ŝengek Barinium, Observistino por la Kopluŝa Konsilantaro. 1082, 7, 20. Ni jam estis sur ĉi tiu infernaĵa planedo dum monato. Ni ne ricevis kontakton de la Itsen. Eĉ Mogbi diras ke la afero ne bone aspektas. Li kredas ke li vidis kelkajn etajn ekbrilojn en la ĉielo antaŭ 15 tagoj. Mi malamas ĉi tiun lokon ĉar mi devas resti ĉi tie.
Ŝengek fine rezignaciis ke ŝi neniam eskapos ĉi tiun planedon. Certe ne estis ĝojplena perspektivo, sed jen kion la vivo donis al ŝi. Bagumba helpadis ŝin lerni la lokan lingvon, kaj ŝajne la virinoj de la vilaĝo bonvenigis sian kuneston, speciale nun ĉar ŝi povas babiladi kun ili. La virinoj absorbite aŭskultis ŝiajn historiojn pri aliaj mondoj kaj lokoj, kaj demandis klarigojn pri aferoj ili neniam vere komprenos. Poste ili iris al la tagaj taskoj. (Ĉar Ŝengek ne multe vojaĝis tra la kosmo, ŝi ofte petis tiajn rakontojn de Mogbi por rerakonti.)

Ofte, ŝi kaj Mogbi trovis lokon fore de la vilaĝo kie ili povis babiladi propralingve sen la scivolemaj idiĝenoj. Kunaj konversacioj estis la nura restanta parto de iliaj antaŭaj vivoj. Ne plu estis ŝi Observisto por la Kopluŝa Konsilantaro kaj ne plu estis Mogbi Komandoro sur la Itsen. Ŝengek ekscivolis kiom longe daŭros siajn vestojn. Ĉu ili ambaŭ finos vestite en feloj kiel la indiĝenoj? Ŝi sentis la mankon de sia patro, sed almenaŭ li estis ĉe Kopluŝo, ne ĉi tie sur primativa planedo.

Vespere ŝi renkontis al Mogbi sur la proksima altetaĵo rigardanta en la krepuskan ĉielon. “Nomante la lunon denove?”

Li kapjesis.

Ŝengek hezitis. “Ĝi estas bela luno. Kopluŝo ne havas eĉ unu, ĉiokaze mi neniam vidus ĝin en la subteranaj urboj post la Katastrofo.

“Vrit havas. Ĝia nomo estas Tintivar. Tio estas la nomo de la diino de Bona Rikolto.” Mogbi aŭdeble enspiris. “Ŝajnas ke mi neniam vidos ĝin denove.”

“Ŝajnas ke ni devas nomi la planedon post ĉio, ĉu ne?” diris Ŝengek. “Ĉu niaj novaj amikoj havas nomon por ĝi?”

Mogbi ridetis. “Mi demandis. La plej bona respondo mi ricevis estas ‘Patrino’. Mi ankoraŭ preferas Uŭo Vhejm.”

“Laŭ via volo,” ŝi diris. “Uŭo Vhejm. Ĉu vi ne kontentiĝus pri Lu Sutl?”

Mogbi denove ridis. “Sufiĉe proksima. En la vrita kaj la kopluŝa la signifo restas ‘La Sesa.”

Nun Ŝengek ridetis. “Kaj la luno?”

Mogbi kapneis. Mi ne povis diveni kion ili nomas ĝin, sed mi pensas ke nomi ĝin ‘Glorin’ taŭgas.”

Ŝi kapjesis kaj klinis la kapon subspirante. “Mi ja malamas ĉi tiun planedon.”

Mogbi diris, “Mi scias.”

“Kio okazos pri ni? Ĉu ni fakte estas forlasita sur ĉi tiun … tiun …”

“Ĉu roko?” finis Mogbi.

“Aĉegloko!” ŝi respondis. “Ĉu ni povas esperi pri savo?”

Eĉ en la krepuska lumo, Mogbi povas vidi ke ŝi fariĝadis frenezigita. “Ŝengek, mi ne scias. Ni ne scias kio okazis supre.”

Ŝi supren rigardis la lunon nomata Glorin, kaj ree al la tero.

“Kion mi ja scias,” li diris, “estas ke mi vivas kaj vi vivas. La plej bona espero por savado estas ke ni plue vivu. La vilaĝanoj ĉi lokaj estas amikemaj kaj ili komencas aldoni nin al sia grupo. Mi pensas ke ni estas sekura dum ni restas kun ili.”

Ŝengek subspiris kaj ekrigardis la lunon denove. Ŝi viŝis sian okulon kaj snufis. “Mi devas reiri al la vilaĝo. Mi promesis al la virinoj ke mi helpos prepari por la morgaŭa manĝo.”

“Mi kunmarŝas kun vi. Mi promesis ke mi helpos al la viroj pretiĝi por la ĉaso. Dum la energio daŭros en ĉi tiu,” li tuŝis la magnet-fusilon, “la vilaĝo bone manĝos.” Mogbi stariĝis, ekrigardis la lunon refoje, kaj kuniris kun Ŝengek al la vilaĝo.

 

Ŝiptaglibro de la Kopluŝa Kosmoŝipo Itsen: la 15an tagon de la 8a monato de la jaro 1082 de la Kopluŝa Erao. Ni estas preskaŭ elirinte de sektoro 42 kie ni povos halti kaj ripari niajn kampogeneratoron por la Salto hejmen. Mesaĝo el Kopluŝo diras ke la Alianco metas sektoron 42 sub protekteco, kaj ke neniu kosmoŝipo rajtas eniri la lokon. La Konsilantaro rifuzis mian rekomendon kaj nomis la sesan homoplanedon ‘Karpla’. La stelo estas nomata ‘Karplaŝun’. La alimonduloj kiun ni renkontis estas nomata Erutejrk pro la brava Leŭtenanto. Post la fino de riparado, ĉi tiu ŝipo komencos esplori preter Nidia kosmo. Kiu scias kion ni malkovros tie?

Tero Nekonata – A Short Story in Esperanto (part 4)

Ŝiptaglibro de la Kopluŝa Kosmoŝipo Itsen 23an tagon de la 6a monato de la jaro 1082 de la Kopluŝa Erao. Ni estis atakita de tri alimondaj ŝipoj de granda povo. Niaj armiloj kaj defendiloj ne utilas. Niaj kampogeneratoroj estas damaĝitaj, kaj eble estas neripareblaj. Leŭtenanto Tejrk konvinkis min permesi lin provi unuan kontakton al ĉi tiuj nekonatajn alimondulojn. Mi nur esperas ke li pravas pri lia plano.
Sur la ĉefekrano, sola kosmovestita figuro elŝvebis de la Itsen. Uzante dorsmanovrilon, la figuro moviĝis malrapide al la plej apuda malamika ŝipo. Luma kvadrato aperis en la ŝipo kaj longa mekanika brako eltendiĝis, tenilo ĉe ĝia fino. Ĝi tenis la kosmovestitan Tejrk kaj entiris lin. La luma kvadrato fermiĝis.
El la taglibro de Ŝengek Barinium, Observistino por la Kopluŝa Konsilantaro. 1082,6,23. Ni estadis solaj sur la planedo dum du tagoj. Glorin Trejd, la Med-teko estas kun ni, sed ŝi pasigas la plejparto de ŝia tempo kun la indiĝenoj, kolektante datumojn. Leŭtenanto Midĝ supoze revenis ĉi matene kun la ŝipeto. La ŝipo ankoraŭ ne kontaktis nin. Mi esperas ke ĉiu bone fartas. Unu el la indiĝenidoj ekŝatas Komandoron Iloŭ. Lia nomo estas Bagumba, mi kredas. Bagumba sekvas nin dum ni esploras la ĉirkaŭaĵojn. Eble li estis asignita por helpi al ni lerni sian lingvon.
Mogbi ridetis kiel kutime dum li alvenis Ŝengekon. Li trovis ŝin sidantan sur roko apud la malgranda rivereto kiu fluis flanke de la vilaĝo. Laŭflue, ĝi larĝiĝis en rokplena lageto kie la vilaĝaninoj lavis la rudimentajn vestojn kiujn ili surportis.

“Ĉu vi ricevis ian vorton de la Itsen?” demandis Ŝengek.

Mogbi kapneis. “Aglaja,” li diris, parolante la indiĝenan lingvon.

“Ŝengek malridetis. “Mi esperas ke ili baldaŭ venos. Mi malamas ĉi tiun lokon. La insektoj pikas.” Ŝi frapis unu sur sia brako, “Estas tro varme, kaj estas nenio ĉi tie krom savaĝuloj kaj bestoj.” Ĉe tiu punkto birdo kriis supre.

Mogbi atendetis, malrapide malantaŭen paŝante. La vilaĝplejaĝuloj donis al li ceremonian lancon, sed nun li reprenis la penson montri ĝin al ŝi. “Rigardu la helan flankon de la afero,” li diris, provante gajigi ŝin. “Ni havas spireblan aeron, manĝeblan manĝaĵon, kaj . . . rigardu la belan pejzaĝon. Kie aliloke vi vidus tian lunon.” Li indikis la helan duoncirklon suprenirantan malantaŭ ŝi.

Ŝengek sinturnis por rigardi super sian ŝultron kaj subite kriegis saltante al Iloŭn. “Serpento!” ŝi kriis, indikante. Mogbi ridis.

“Serpento? Mi tuj venkos ĝin.” Mogbi paŝis mokgalante, eltentante lian ceremonian lancon. Li metis unu fino en maŝon de la serpento kaj ĵetis ĝin for kvin metrojn. “Via serpento estas venkita, Observistino moŝto.”

Tiam, Bagumba, la indiĝena knabo, trarompis la arbetaĵojn, rapide babilaĉante kaj indikante de kien li iris.

“Kion li diris?” diris Ŝengek, “Mi ne komprenas.”

“Fakte mi ne scias,” diris Mogbi. “Mi pensis ke li diris ion pri Trejd. Li parolas tro rapide. Ni sekvu lin.”

Ili postkuris la knabon tra la vilaĝo al kien la arbareto malfermiĝis al herbokampo. Bagumba haltis kaj indikis. Kelkaj vilaĝanaj viroj ĉeestis, tenante lancojn pretajn. Ŝengek vidis grandan kvarpiedan beston en la kampo. Ŝi ankaŭ aŭdis la timkriegojn de Glorin Trejd. Antaŭ ol ŝi povis diri ajne, Mogbi pretigis sian magnetafusilon. Li pafis kaj la besto ekkriis, kaj flankenfalis. La vilaĝanoj hastis antaŭen. Ili fortiris la beston for mallongan distancon kaj komencis senintestigi ĝin.

Ŝengek ne povis sinmovi pro la okazintaĵo. Ŝi vidis Mogbin alkuri kien Glorin kuŝis kaj li kaŭris. Ŝi vidis lin rigardi al ŝi. La mieno de lia vizaĝo montris la tutaferon. La kapneo konfirmis ĝin.

Ŝi ploris. Kiam Mogbi remarŝis al ŝi, ŝi forpuŝis lin, kriante, “Mi malamegas ĉi lokon! Ĉu vi aŭdas min? Voku la ŝipon tuj kaj forprenu min el ĉi planedaĉo stulta! Mi malamegas ĝin!”

Mogbi ekpaŝis malantaŭen kaj diris, “Ne povas. La Itsen nepre estas for alie ĝi kontaktus nin.”

Ŝengek denove kriis, forviŝante larmojn de siaj vangoj. “Skeŭt ĉi mondon tutan! Estas vivanta infero!” Ŝengek ekkuris al la vilaĝo kaj Mogbi sekvis.
Ŝi kuris en la kabanon la vilaĝanoj ‘donis,’ sinĵetante sur la herban maton. Mogbi haltis kaj restis ekstere. Bagumba ekestis ĉe lia flanko kaj Mogbi penis komuniki al la knabo ke Ŝengek estu observata. Tiam li reiris al kie kuŝis la mortinta korpo de Glorin Trejd. La vilaĝaj viroj kunvenis kaj Mogbi sukcesis aranĝi por funebra ŝtiparo kiel estis kutima por Kopluŝaj funebroj.
La suno subiradis kiam Mogbi eniris la kabanon. Ŝengek endormiĝis post sia kolerego. Li ŝaltis la lampeton el la ekipsako kaj dolĉe skuis ŝin per la ŝultro. Ŝi sinmovis.

“Ne estas facila maniero diri ĝin, Ŝengek . . .” Ŝi sinturnis kaj ekapogis sin per unu brako por rigardi lin atentante. “ Mi aranĝis pri la ŝtiparo . . .”

“Ho,” ŝi diris mallaŭte, preskaŭ fluste, “Ĉu ni devas?”

“Ne, vi ne devas, sed mi volis doni al vi la okazon . . .”

Ŝengek tusis kaj malrapide stariĝis. Ŝi verŝis akvon el kukurbon en siajn manojn kaj akvoŝmiris sian vizaĝon. “Certe mi aspektas aĉa.”

“Ne gravas nun,” diris Mogbi. “Um, Mi intencis . . .”

Ŝengek subspiris. “La vero taŭgas dumtempe,” ŝi diris, provante ordigi sian hararon sen eĉ spegulo. “La afero ne temas pri mi.”

Ili forlasis la mallumon de la kabano kaj eliris al la krepuska ekstero. Ŝengek senpense frapis insekton sur sian brakon. “Abomenaj insektoj.”

La korpo de Glorin Trejd estis volvita per bestofelo kaj kuŝis sur perono konstruita el brakograndaj ŝtipoj super amaso de simile grandaj lignaĵoj. Torĉoj brulantaj ĉirkaŭestis la ŝtiparo. La indiĝeno ili konis kiel ‘Ĉefo’ alproksimiĝis ilin kaj diris kelkajn malrapidajn vortojn. Ŝengek ankoraŭ ne povis kompreni kion li diris, sed Mogbi respondis jese. Ĉefo mandonis al Mogbi du brulantajn torĉojn.

Mogbi rigardis al Ŝengek, mandonante unu torĉon al ŝi, “Mi faros sole laŭ via volo.”

Ŝi kapneis. “Ne, Mi bezonas fari ĝin. Glorin meritas . . .” larmoj malsekigis ŝiajn vangojn.

Ili kune alproksimiĝis la funebran ŝtiparon, la aliaj vilaĝanoj staradis ĉirkaŭ ĝi je sendanĝera proksimo.

Mogbi diris ĉantante en la vrita lingvo, “Kani ronaŭsteŭa kanom.”

Ŝengek, apud li, rediris la peton en la kopluŝa, “Zoŭg liritej siv.” Tiam ili kune enpuŝis siajn torĉojn en la ŝtiparon.